خلاصه نویسی ، یا نوشتن یک چکیده، به معنای ارائه یک برداشت مختصر از نکات اصلی یک متن به زبان خودمانی است. یک خلاصه همیشه بسیار کوتاه تر از متن اصلی است.
برای نوشتن یک خلاصه خوب، پنج مرحله کلیدی وجود دارد که شما می توانید با تبعیت از آن یک خلاصه کاملا مناسب برای متن خود ارائه دهید.
ید:
مرحله اول: متن را بخوانید
شما باید مقاله را بیش از یک بار بخوانید تا مطمئن شوید که آن را به خوبی فهمیدهاید. اغلب خواندن در سه مرحله اثربخش است:
- مقاله را به سرعت روزنامه مانند مطالعه کنید تا حس کلی از موضوع و شکل کلی آن را بگیرید.
- مقاله را با دقت بخوانید، نکات مهم را هایلایت کنید و هنگام خواندن یادداشت بگیرید.
- مقاله را دوباره روزنامه مانند مطالعه کنید تا تأیید کنید که نکات کلیدی را فهمیدهاید و هر قسمتی که خیلی مهم یا دشوار است را دوباره بخوانید.
برخی از ترفندهایی که میتوانید برای شناسایی نکات کلیدی هنگام خواندن استفاده کنید عبارتند از:
- با خواندن چکیده شروع کنید. این قسمت شامل خلاصهای است که نویسنده خودش از کارش ارائه داده است و به شما میگوید از مقاله چه انتظاری داشته باشید.
- به عناوین و زیر عنوان ها توجه کنید. اینها به شما حس خوبی از محتوای هر قسمت میدهند.
- مقدمه و نتیجهگیری را با هم بخوانید و با هم مقایسه کنید: نویسنده قصد داشت چه کاری انجام دهد و نتیجه چه بود؟
مرحله دوم: متن را به قسمتهای کوچک تر تقسیم کنید(همان چکیده نویسی)
برای سادگی ، بهتر است متن را به قسمتهای منطقی تقسیم کنید. هر قسمت باید یک نکتۀ اصلی یا چند نکتۀ فرعی داشته باشد. شما میتوانید از عناوین و زیر عناوین مقاله برای تعیین قسمتها استفاده کنید یا خودتان قسمت بندی مناسب را انجام دهید. برای هر قسمت، یک عنوان جذاب انتخاب کنید که نشان دهد در آن قسمت چه مطلبی ارائه شده است. به عنوان مثال:
- مقدمه: هدف و پرسش تحقیق
- بخش اول: تعریف و اهمیت خلاصهنویسی
- بخش دوم: پنج مرحله برای نوشتن یک خلاصه
- بخش سوم: انواع خلاصه نویسی در ویرایش متن پایاننامه
- نتیجهگیری: خلاصه و توصیههای نهایی
اگر می خواهید درباره ویرایش پایان نامه بیشتر مطالعه نمایید توصیه می گردد : ویرایش متن پایان نامه به چه صورت انجام می شود؟ را بخوانید
مرحله سوم: نکات کلیدی هر قسمت را شناسایی کنید
برای شناسایی نکات کلیدی هر قسمت، باید به چند سؤال پاسخ دهید:
- نویسنده در این قسمت چه میگوید؟
- نویسنده از چه دلایل، شواهد، مثالها یا استدلالهایی برای پشتیبانی از ادعای خود استفاده میکند؟
- نویسنده در این قسمت چه نتیجهگیری، تفسیر یا تحلیلی ارائه میدهد؟
بعضی از نکات کلیدی ممکن است به صورت جملات اصلی، عبارات برجسته یا لغات کلیدی در متن ظاهر شوند. بعضی دیگر ممکن است به صورت ضمنی باشند و نیاز به استنباط داشته باشند. در هر حال، شما باید سعی کنید که نکات کلیدی را با زبان خودتان بازنویسی کنید و از کپی کردن مستقیم از متن خودداری کنید.
مرحله چهارم: خلاصه را بنویسید
برای نوشتن خلاصه، شما باید نکات کلیدی هر قسمت را به صورت جملات ساده و روان به هم وصل کنید. شما باید سعی کنید که خلاصه را در حد اقل ممکن بنویسید و جزئیات غیرضروری را حذف کنید. همچنین باید به ساختار و منطق خلاصه توجه داشته باشید و از عبارات انتقالی برای ارتباط بین جملات استفاده کنید.
برخی از نکات مهم برای نوشتن خلاصه عبارتند از:
- با گفتن منبع و نام نویسنده شروع کنید. به عنوان مثال: در مقالۀ خود، شونا مککامبز …
- فعلها را در زمان حال بکار ببرید. به عنوان مثال: نویسنده توضیح میدهد که …
- از عبارات گزارش دهنده استفاده کنید. به عنوان مثال: نویسنده ادعا میکند که …، نویسنده نشان میدهد که …، نویسنده بررسی میکند که …
- از نقل قول مستقیم فقط در صورت لزوم استفاده کنید و آن را با علامت گفتگو و ارجاع مناسب مشخص کنید.
- خلاصه را با گفتن نتیجهگیری یا تحلیل نویسنده پایان دهید.
اگر تمامی موارد را در خلاصه نویسی به درستی انجام داده اید اما هنوز احساس می کنید در صحت نوشتار خود تردید دارید خواندن خطاهای نادرست در ویراستاری یک مقاله را پیشنهاد می کنم.