برای از بین بردن خطاهای نادرست جمله می توان با استفاده از نوشتن یک مقاله خوب و جذاب و اهتمام ورزیدن به تسلط زبان، دانش موضوعی، تحقیق و بررسی، برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی، خلاقیت و تخیل تا حدودی این مسئله را برطرف کرد. اما این عوامل تنها کافی نیستند. برای اینکه یک مقاله را به یک اثر علمی، آموزشی، تحلیلی یا انتقادی تبدیل کنید، باید آن را ویرایش کنید. ویرایش یک فرآیند حساس و دقیق است که در آن شما باید خطاها، نقص‌ها، ضعف‌ها و ایرادات نوشتار خود را شناسایی و رفع کنید. ویرایش می‌تواند در سطوح مختلف از جمله فنی، ساختاری، زبانی و محتوایی صورت گیرد.
در این بلاگ، قصد دارم به یکی از مهم‌ترین سطوح ویرایش یعنی سطح زبانی بپردازم. در این سطح، شما باید به خطاهای کاربرد نادرست جمله در نوشتار خود توجه کنید. جملات ناقص، طولانی و پیچیده، تکراری و تضاد دار، نامفهوم یا نامربوط از جمله خطاهای رایج در ساخت جملات هستند که باعث کاهش کیفیت و اثربخشی مقالات می‌شوند. در این بلاگ، من این خطاها را به صورت جزئی بررسی می‌کنم و علل و راه‌حل‌های آن‌ها را شرح می‌دهم. همچنین نکات و ترفندهای کاربردی را برای بهبود کاربرد جملات در مقالات ارائه می‌دهم.
امیدوارم با خواندن این بلاگ، شما بتوانید جملات خود را به صورت صحیح و قابل فهم بسازید و مقالات خود را با کارآمدتر و جذاب‌تر کنید. در ادامه با من همراه باشید.
جمله یکی از واحدهای اصلی زبان است که معنا و پیام را منتقل می‌کند. جمله باید دارای ساختار مناسب و معنای کامل باشد تا بتواند نقش ارتباطی خود را به خوبی ایفا کند. اما گاهی اوقات، نویسندگان در ساخت جملات با خطاهایی روبرو می‌شوند که باعث می‌شود جملات آن‌ها نامفهوم، نامربوط، تکراری، تضاد دار یا ناقص باشند. در این بخش، چهار نوع خطای رایج در ساخت جملات را معرفی و بررسی می‌کنم.
جملات ناقص جملاتی هستند که دارای عنصر اصلی یعنی فعل یا فاعل نیستند. جملات ناقص معمولا در گفتار روزمره به کار می‌روند، اما در نوشتار علمی یا رسمی، باید از آن‌ها خودداری کرد. جملات ناقص باعث می‌شوند معنای جمله نامشخص یا ناتمام باشد و خواننده را گیج کنند. برای رفع این خطا، باید عنصر اصلی جمله را تکمیل کرد.
به عنوان مثال:
خطای: ویرایش چیست؟
درست: ویرایش چه فرآیندی است؟
خطای: در سال ۱۳۹۹.
درست: من در سال ۱۳۹۹ به تهران آمدم.
شاید نتوان این مورد را در خطاهای نادرست جمله دسته بندی نمود اما جملات طولانی و پیچیده جملاتی هستند که دارای بسیار زیرجمله، عبارت، واژه یا نشانه‌گذاری هستند. جملات طولانی و پیچیده باعث می‌شوند خواندن و فهمیدن جمله دشوار شود و خواننده را خسته کند. برای رفع این خطا، باید جملات را به قسمت‌های کوچکتر تقسیم کرد، عبارت‌های اضافی را حذف کرد، واژگان ساده و روان را به کار برد و نشانه‌گذاری مناسب را اعمال کرد.
به عنوان مثال:
خطای: در این بلاگ قصد دارم به چند نکته و ترفند کاربردی درباره ویرایش جملات پرداخته و شما را با این فرآیند حساس و دقیق آشنا کنم که در آن شما باید خطاها، نقص‌ها، ضعف‌ها و ایرادات نوشتار خود را شناسایی و رفع کنید.
درست: در این بلاگ، قصد دارم به چند نکته و ترفند کاربردی درباره ویرایش جملات پرداخته کنم. ویرایش یک فرآیند حساس و دقیق است. در این فرآیند، شما باید خطاها، نقص‌ها، ضعف‌ها و ایرادات نوشتار خود را شناسایی و رفع کنید.
جملات تکراری و تضاد دار جملاتی هستند که دارای واژگان یا عبارات مشابه یا متضاد هستند. جملات تکراری و تضاد دار باعث می‌شوند جمله بی‌معنی، بی‌روح یا گنگ شود و خواننده را سردرگم کند. برای رفع این خطا، باید واژگان یا عبارات مشابه یا متضاد را حذف یا جایگزین کرد.
به عنوان مثال:
خطای: جمله باید دارای ساختار مناسب و معنای کامل باشد تا بتواند نقش ارتباطی خود را به خوبی ایفا کند.
درست: جمله باید دارای ساختار مناسب باشد تا نقش ارتباطی خود را به خوبی ایفا کند.
خطای: جملات نامفهوم یا نامربوط از جمله خطاهای رایج در ساخت جملات هستند.
درست: جملات نامفهوم یا نامربوط از خطاهای رایج ساخت جملات هستند.
جملات نامفهوم یا نامربوط جملاتی هستند که دارای معنای غیرصریح، غیرواضح، غیرمنطقی یا غیرارتباطی هستند. جملات نامفهوم یا نامربوط باعث می‌شوند پیام نوشتار به درستی منتقل نشود و خواننده را به اشتباه بینجاند. برای رفع این خطا، باید معنای جمله را صریح، واضح، منطقی و ارتباطی کرد.
به عنوان مثال:
خطای: این بلاگ شامل این عنوان‌ها خواهد بود.
درست: این بلاگ شامل این عنوان‌ها است.
خطای: جملات طولانی و پیچیده باعث می‌شود فهمیدن جمله دشوار شود.
درست: جملات طولانی و پیچیده فهمیدن جمله را دشوار می‌کنند.
خطاهای کاربرد نادرست جمله می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند. در این بخش، چهار عامل اصلی ایجاد کننده این خطاها را شناسایی و راهکارهای مناسب برای پیشگیری یا رفع آن‌ها را پیشنهاد می‌کنم.
یکی از عوامل مهم ایجاد کننده خطاهای جمله، عدم تسلط به قواعد زبان است. قواعد زبان شامل قواعد دستوری، نحوی، واژگانی و املایی هستند که برای ساخت جملات صحیح و معنادار لازم هستند. اگر نویسنده به این قواعد آشنا نباشد یا آن‌ها را به درستی رعایت نکند، ممکن است جملات نامفهوم، نامربوط، تکراری، تضاد دار یا ناقص بسازد.
برای پیشگیری یا رفع این خطا، باید به یادگیری و تقویت قواعد زبان توجه کرد. برای این منظور، میتوانید از منابع معتبر و معروف زبان فارسی استفاده کنید.
برخی از این منابع عبارتند از:
کتاب «قواعد زبان فارسی» اثر دکتر حسین سامعی
کتاب «قواعد دستور زبان فارسی» اثر دکتر حسین ملاحسینی
کتاب «قواعد نحو فارسی» اثر دکتر محمود شیران
کتاب «قواعد ویرایش» اثر دکتر حسین سامعی
وبسایت «فرهنگستان زبان فارسی»
عامل دیگری که ممکن است باعث خطا در ساخت جملات شود، عدم توجه به هدف و مخاطب نوشتار است. هر نوشتار باید دارای یک هدف و یک مخاطب خاص باشد. هدف نشان‌دهنده این است که شما چه پیام یا فایده‌ای را می‌خواهید به خواننده منتقل کنید. مخاطب نشان‌دهنده این است که خواننده شما چه سطح دانش، علاقه، نگرش یا نیازی دارد. اگر شما به این دو عامل توجه نکنید، ممکن است جملاتی بسازید که با هدف و مخاطب نوشتار سازگار نباشند. برای مثال، اگر شما یک مقاله علمی را برای یک جمهور عمومی بنویسید، ممکن است جملات طولانی و پیچیده، تخصصی و فنی یا بی‌روح و خشک باشند.
برای پیشگیری یا رفع این خطا، باید قبل از نوشتن، هدف و مخاطب نوشتار خود را مشخص کنید. سپس باید جملات خود را با توجه به این دو عامل ویرایش کنید.
برای این منظور، میتوانید از این راهنمایی‌ها استفاده کنید:
برای یک هدف آموزشی، جملات ساده، روان، واضح و قدرتمند را به کار ببرید.
برای یک هدف تحلیلی یا انتقادی، جملات منطقی، دقیق، مستدل و متعادل را به کار ببرید.
برای یک هدف علمی یا تخصصی، جملات فنی، دانش‌بنیان، استاندارد و منبع‌دار را به کار ببرید.
برای یک هدف خلاقانه یا تخیلی، جملات زنده، جذاب، هنرمندانه و خلاق را به کار ببرید.
برای یک مخاطب عمومی، جملات ساده، روان، قابل فهم و جذاب را به کار ببرید.
برای یک مخاطب علمی یا تخصصی، جملات فنی، دانش‌بنیان، استاندارد و منبع‌دار را به کار ببرید.
برای یک مخاطب آشنا یا صمیمی، جملات غیررسمی، خودمانی، صادقانه و دوستانه را به کار ببرید.
برای یک مخاطب ناآشنا یا رسمی، جملات احترام‌آمیز، محترمانه، ادب‌آموز و مناسب را به کار ببرید.
در فرآیند ویرایش جملات، علاوه بر مشکلات ساختاری و مفهومی، خطاهای زبان‌شناختی و دستوری نیز تأثیر زیادی بر کیفیت نوشتار دارند. این نوع خطاها در سطح واژه‌ها، عبارت‌ها یا حتی جملات رخ می‌دهند و در نهایت باعث از دست رفتن ارتباط مؤثر نویسنده با خواننده می‌شوند.
اشتباهات در انطباق فعل و فاعل: برای مثال، استفاده از فعل در حالت جمع برای فاعل مفرد می‌تواند موجب اشتباه در درک جمله شود. به عنوان مثال:
خطای: “مطالب به دقت بررسی و تحلیل می‌شود.”
درست: “مطالب به دقت بررسی و تحلیل می‌شوند.”
استفاده نادرست از زمان فعل‌ها: یکی از مشکلات شایع در جملات علمی، استفاده نادرست از زمان فعل است. انتخاب نادرست زمان می‌تواند معنای جمله را تغییر دهد یا باعث سردرگمی خواننده شود. برای نمونه:
خطای: “نویسندگان در مقاله‌شان اشاره کرده‌اند که تاثیرات این پدیده در آینده بررسی خواهد شد.”
برای نوشتن جملات مؤثر و شفاف در مقالات علمی و حرفه‌ای، باید به برخی ویژگی‌های اساسی توجه کرد:
استفاده از جملات فعال به جای جملات منفعل: جملات فعال معمولاً واضح‌تر و قوی‌تر از جملات منفعل هستند. جملات فعال باعث می‌شوند که نوشته بیشتر جذاب و مستقیم به نظر برسد.
مثال: “پژوهشگران مقاله را بررسی کردند.” (فعال) به جای “مقاله توسط پژوهشگران بررسی شد.” (منفعل)
استفاده از افعال قوی: جملات با افعال قوی و دقیق واضح‌تر و تأثیرگذارتر خواهند بود. به جای استفاده از افعال ضعیف مانند «داشتن»، «بودن»، یا «شدن»، افعال خاص‌تر و دقیق‌تری انتخاب کنید.
مثال: به جای “محققان احتمال دارند که این نتیجه نشان‌دهنده افزایش باشد“، از “محققان معتقدند که این نتیجه نشان‌دهنده افزایش است” استفاده کنید.
جملات کوتاه و ساده: طولانی شدن جملات باعث می‌شود که متن پیچیده‌تر و گمراه‌کننده‌تر شود. برای اینکه جملات شما تأثیرگذار باشند، سعی کنید آن‌ها را تا حد ممکن کوتاه و دقیق نگه دارید.
خطاهای زبانی و نحوی تنها باعث بروز مشکلات دستوری نمی‌شوند، بلکه می‌توانند بر فرآیند درک و پردازش ذهنی خواننده نیز تأثیر بگذارند. جملات نادرست یا پیچیده ممکن است باعث کاهش تمرکز و افزایش سردرگمی در خواننده شوند. از سوی دیگر، جملات ساده، شفاف و مستقیم ذهن خواننده را کمتر درگیر می‌کنند و در نتیجه پیام به صورت مؤثرتر منتقل می‌شود.
اثر خطاهای دستوری بر درک مخاطب: جملاتی که ساختار پیچیده دارند یا دستوری نادرست به کار رفته‌اند، ممکن است باعث شود که خواننده مجبور شود جمله را دوباره بخواند تا معنای آن را بفهمد. این امر موجب هدر رفتن انرژی و وقت خواننده می‌شود.
آشفتگی‌های معنایی و تأثیر آن بر فرآیند پردازش زبان: جملاتی که حاوی تضاد یا ابهام معنایی هستند، باعث می‌شوند که خواننده به جای تمرکز بر اصل پیام، وقت بیشتری را صرف فهمیدن آن کند. جملات ساده و واضح باعث می‌شوند که خواننده به راحتی پیام را دریافت کرده و درک بهتری از مطلب داشته باشد.
در این مقاله به بررسی انواع خطاهای نادرست جمله و تأثیر آن‌ها بر کیفیت نوشتار پرداخته شد. خطاهای جمله‌ای می‌توانند از منظر دستوری، ساختاری و معنایی مانع انتقال مؤثر پیام شوند. با استفاده از تکنیک‌های ساده و ابزارهای مناسب، می‌توان این خطاها را به راحتی شناسایی و اصلاح کرد. در نهایت، ویرایش دقیق و صحیح جملات، نه تنها باعث ارتقای کیفیت مقاله می‌شود، بلکه ارتباط مؤثرتر و روشن‌تری را با خواننده برقرار می‌کند.
در این بلاگ، ما به بررسی خطاهای کاربرد نادرست جمله در ویرایش یک مقاله پرداختیم. ما چند نوع خطای رایج در ساخت جملات را شناختیم و علل و راه‌حل‌های آن‌ها را بیان کردیم. همچنین چند نکته و ترفند کاربردی را برای بهبود کیفیت جملات ارائه دادیم. امیدواریم که این بلاگ برای شما مفید و آموزنده باشد. اگر مایل به یادگیری بیشتر در مورد ویرایش جملات هستید، میتوانید به منابع زیر مراجعه کنید:
با تشکر از توجه شما به این بلاگ. من از نظرات و پیشنهادات شما استقبال می‌کنم. لطفا در قسمت نظرات با من در میان بگذارید.
آکادمی الیاس حسینی مجموعه‌ای از آموزش‌ها و ابزار‌ها و مرجعی برای پاسخگویی به نیاز‌های ویراستاری و صفحه‌آرایی کتاب، پایان‌نامه و مقالات و همچنین آموزش نرمافزارهای کاربردی شما است. همینطور تیم آکادمی الیاس حسینی با ارتقاء سطح امور خدماتی در راستای خدمات دیجیتال مارکتینگ، طراحی سایت، خدمات سئو، گوگل ادز، طراحی گرافیکی و تولید محتوا در خدمت آن دسته از عزیزانی است که کسب و کار دارند و می‌خواهند از این خدمات بهرمند شوند.
ما یک مرکز فنی آموزشی و خدماتی هستیم.
با آموزش هایی که داده ایم به شما کمک میکنیم تا در حیطه نویسندگی و انجام کار های غیر حضوری و اینترنتی فعال شوید و از این طریق به درآمد برسید.
با خدماتی که ارائه میدهیم میتوانید نوشته های شما را به بهترین روش ویراستاری و صفحه آرایی کنیم.
و در حوزه دیجیتال مارکتینگ با طراحی و اجرای وبسایت های شرکتی و فروشگاهی به رونق کسب کار آنلاین شما کمک میکنیم.
مفتخر هستیم که در این امور به بهترین شیوه به شما خدمات رسانی کنیم.
ویراستاری و صفحه آرایی کتاب
طراحی جلد کتاب
ویرایش و فرمت بندی پایان‌نامه
ویرایش مقاله و ساختار‌بندی
طراحی صفحه آرایی کتاب
صفحه آرایی مجله
تولید محتوای وبسایت
سئوی محتوا
خدمات دیجیتال مارکتینک
طراحی وبسایت فروشگاهی
طراحی وبسایت شرکتی
گوگل ادز
طراحی موشن گرافیک
طراحی گرافیک
تهران، انتهای ستاری شمال، میدان دانشگاه، ابتدای محله حصارک
کلیه حقوق مادی و معنوی وبسایت متعلق به آکادمی الیاس حسینی میباشد ©
4 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
مثال نداشت. به درد نخورد.
درود دوست عزیز ممنونم از شما بابت توجه شما به متن.
در زیر هر بخش قسمتی رو مشخص کردیم و با گزینه برای مثال مشخص شده که میتونید به اونها توجه کنید.
سلام آقای حسینی. گمون کنم تیتر مقالتون مشکل داره. وقتی میگیم «خطا»، در خودش معنی «نادرست» رو داره . بنابراین «خطای نادرست»، اولا حشو محسوب میشه و ثانیا این معنی ضمنی رو داره که «خطای درست» هم وجود داره.
سلام و ممنون از توجه و کامنت شما. نکته‌ای که اشاره کردید کاملاً منطقی است و من هم با شما موافقم که استفاده از عبارت «خطای نادرست» می‌تواند حشو و تکراری به نظر برسد، چرا که «خطا» به خودی خود مفهوم نادرستی را منتقل می‌کند. در واقع هدف من از انتخاب این عبارت، تأکید بیشتر بر نوع خاصی از خطاهای رایج در جملات بود که می‌توان آن‌ها را به راحتی اصلاح کرد، اما به نظر می‌رسد که این مفهوم با عبارت «خطای نادرست» به وضوح منتقل نمی‌شود.
ممنون از اینکه این نکته را متذکر شدید. در ویرایش‌های بعدی حتماً سعی می‌کنم از عبارت بهتری استفاده کنم تا از این گونه تکرارها جلوگیری شود.
با سپاس مجدد از نظرتان و خوشحال می‌شوم که اگر نکات دیگری هم دارید، با من به اشتراک بگذارید.